Elk jaar komen zo’n 150 sketchnoters bij elkaar voor het International Sketchnote Camp. De afgelopen dagen was dat in Leiden. Er komen mensen die professioneel tekenend verslaan en mensen die dat pas net aan het ontdekken zijn.

Dit jaar ging het over dat iedereen nu wel weet wat sketchnoting is: in een toekomst waarin beeldtaal zo vanzelfsprekend is geworden en waarin AI onze getekende icoontjes gebruikt om iets helder te maken, zijn sketchnoters dan nog wel nodig? En wie zijn we zélf eigenlijk, als visueel verslagleggers: geven we mensen alleen in een tekening terug wat ze óns laten zien? Zijn we notulisten, vertalers, … welke extra voegt onze tekening toe aan het geheel en mag daar ook iets van onszélf bij zitten?

De grondlegger van Sketchnoting, Mike Rohde, heeft ooit gezegd: het gaat om de ideeën, het is geen kunst! Maar het gezelschap schoof nu op richting: ja, het gaat allereerst om de ideeën… maar wij maken daar vervolgens graag Kunst van.

Rotoscoop

Ik volgde de tweede dag een jam session van Wytze Veenstra, een creatieve duizendpoot die zelf ook sketchnotes maakt. In het programma stond dat Wytzes workshop over ‘animatie’ zou gaan. Leek me leuk: een nieuw appje om eenvoudig bewegingen in een tekening te brengen? Maar Wytze stond klaar met een platenspeler, een camera die hij erboven had vastgeschroefd en een stapel ronde tekenvellen. Ja, we gingen animaties maken! Maar … zoals ooit de eerste animaties werden gemaakt: met een rotoscoop.

In een krap uur tekende iedereen een reeks bewegende poppetjes op de rand van een papieren cirkel, die Wytze daarna op de platenspeler legde om de animatie te filmen. Het leverde grappig knullige, een tikje houterige en flikkerende beelden op. Zoveel interessanter dan wat je in een app kunt maken! En tijdens het geduldig tekenen van de 80 mini-illustraties konden we met elkaar praten over onze onderwerpkeuze. Omdat je pas bij het draaien op de grammofoon weet hoe de beweging uitpakt, was het boeiend elkaars werk voor het eerst tot leven te zien komen.

De geest op avontuur

Bedenken, reflecteren, uitproberen, delen, samen verrast zijn. Dat is wat Kunst kan doen, waarin het meer is dan verslaglegging. Het was zo inspirerend. Kunstenaars blijven – misschien wel júist door de opkomst van AI en apps en standaard icoontjes – iets onmisbaars toevoegen: avontuur, een gezonde dosis ‘omgaan met niet alles kunnen weten’ en die onverwachte schoonheid die in imperfectie schuilt.

Bedankt Wytze, en bedankt team ISC Leiden. Mooie steen in 150 vijvers!

Rotoscope animation from Ageeth van der Veen on Vimeo.